1- Başlangıç
Türkiye Tavla Birliği’nin (bundan sonra TTB olarak anılacaktır) öncelikli kuralı sportmenliktir. Sportmenlik dışı davranışlarda bulunan, kuralları maç kazanma hırsıyla ve kötü niyetle centilmenlik dışında kullanan oyuncular ilerleyen turlarda turnuvalara kabul edilmeyebilirler.
İlk defa turnuvaya katılan, vidolu(küp’lü) tavla, saatli maç vs. gibi uygulamalarla daha önce karşılaşmamış olan oyunculara eski oyuncuların toleranslı yaklaşmaları beklenmektedir.
2- Genel Özellikler
A) Turnuva Yönetimi
Turnuva, turnuva direktörü tarafından yönetilir.
B) Turnuvaya Katılım
Turnuvaya tüm katılımlar turnuva direktörünün onayıyla gerçekleşir. Herhangi bir oyuncu ve/veya oyuncular turnuvaya kabul edilmeyebilir ve turnuvaya kabul edilmeme nedeni/nedenleri belirtilmek zorunda değildir. Turnuva direktörü, birden fazla kategori olması halinde, bir katılımcının alt kategoride mücadele etmesine izin vermeyebilir. Turnuvaya kayıt yaptıran oyuncu ilk tur kura çekiminden önce turnuva salonunda olmaması durumunda kaydı silinerek turnuvadan çıkartılır.
C) Yardımcı Araçlar
Maç sırasında skor yazılan kağıt ve kalem dışında hiçbir mekanik veya yazılı araç kullanılamaz. Kulaklık takmak, zar kulesi kullanmak ve kamera ile çekim yapmak rakibin iznine bağlıdır. Oyuncu izin verdiği takdirde rakibi zar kulesini kullanabilir ama kendi kullanmak zorunda değildir. Mobil telefon ve tavla ile ilgili yazılımlar içeren elektronik cihazlar rakip veya direktörün talebi olduğunda derhal kapatılır ya da rahat ulaşılamayacak şekilde maç yapılan masanın uzak bir bölgesine konulur. Kamera vs. gibi elektronik cihazlarla kaydedilen ve internetten yayınlanan maçlarda oynayan oyuncuların mobil telefonları maç boyunca kapalı veya uçak modunda olmalıdır. İnternetten canlı olarak yayınlanan maçlarda oynayan oyuncuların telefon konuşması yapması, gelen sms ve e-maillerine maç esnasında bakması etik değildir. Bu oyuncuların telefonları ve diğer cihazları maç boyunca kapalı kalmalıdır.
D) Seyirciler
Seyircilerin maç süresince sessiz olmaları gerekir. Seyircilerin oyuncuları rahatsız edecek kadar masaya yaklaşmaları, maç devam ederken hareket halinde olmaları doğru değildir. Maç esnasında oyuncuların yaptığı bir hamle sonunda harekete geçmek, ayağa kalkmak diğer seyirciler ile konuşmak oyuncuya işaret vermek olarak anlaşılabilir. Maç’a müdahale eden, oyuncuları rahatsız eden, çeşitli hareketlerle oyuncuları açıktan ya da gizli olarak uyaran, süresi çok azalan ve bunu fark etmeyen oyuncuya bunu belli edecek şekilde uyarıda bulunan seyirciler turnuva mekanının dışına çıkarılır ve TTB tarafından yapılan tüm turnuvalardan ihraç edilirler. Tüm kurallara uygun hareket eden seyirci, oyunculardan herhangi birinin talebine istinaden maç izlenmesi engellenemez.
E) Maçları Kameraya Kaydetme
Oyuncuların maç sırasında maçı kamerayla kaydetmeleri rakiplerinin iznine bağlıdır. Turnuva direktörünün, dilediği maçları, maçın oynanışını aksatmamak şartıyla kaydetme hakkı vardır. Özellikle final maçı gibi kaydedilmesi ve canlı olarak internetten yayınlanması önceden planlanmış önemli maçları oynayan oyuncular bu konuda direktöre itiraz edemez.
F) Kura Çekimi
Turnuva kuraları Türkiye Tavla Birliğine ait yazılım tarafından çekilir ve turkiyetavla.com web sitesinden tüm seyirciler tarafından takip edilebilir. Eşleştirme işleminde tek sayıda oyuncu kalması durumunda BYE geçme durumu söz konusu olur. Bu durumda en az oynama hakkı olan ve daha önce bunu kullanmamış oyuncular arasında web yazılımı tarafından rastgele kura çekilerek belirlenir. Ancak turnuvanın derece ve ödül kazanılma durumu dikkate alınarak kura çekimi turnuva direktörü tarafından manuel olarak çekilebilir. Oynama hakkı 13 kişi ve altında bir sayı oluştuğunda BYE çekme hakkı daha önce BYE geçmemiş tüm oyuncular kuraya dahil edilerek gerçekleştirilir. Kura çekimi için turnuva direktöre BYE geçme hakkı olan tüm oyuncuları organizasyon masasına davet eder. BYE geçen oyuncu web sistemine tanımlanarak kura çekimi gerçekleştirilmiş olur.
G) Hak Devretme
Turnuvaya kayıt yapan bir oyuncunun, kura çekiminin başlangıcına kadar turnuvaya katılma hakkını başka bir oyuncuya devretmek istemesi turnuva direktörünün iznine bağlıdır.
3- Maç Kuralları
A) Turnuva Mekanı ve Maç Başlangıç Saati
Tüm maçlar önceden belirlenmiş turnuva mekanında oynanır. Maçın başlama zamanında turnuva direktörünün izni olmaksızın turnuva mekanında olmayan oyuncu 5 dakika sonunda gelmediği takdirde ceza puanı uygulanmaya başlanır. Turnuva direktörünün ilk talimatı ile rakibi gelmeyen oyuncu skoru 1-0 olarak günceller. 5 dakika sonra turnuva direktörü tarafından ikinci talimat geldiğinde skoru 2-0 olarak güncellenir. 5 dakika sonra turnuva direktörü tarafından üçüncü ceza puanı uygulaması talimatı gelir ve skor 3-0 yapılır. 5 dakika sonra verilecek dördüncü talimatla birlikte maça gelmeyen oyuncu hükmen yenik sayılır. Son uyarıya kadar oyuncunun gelmesi durumunda maç mevcut skor ile oynanmaya devam eder. Bir oyuncu, süresi biten rakibine ek süre verme, süreyi başa alma yeniden başlatma vs. gibi inisiyatife sahip değildir. Süresi biten ve maçı kaybeden oyuncuya tolerans tanıyarak ek süre vermek vb. davranışlarda bulunmak centilmenlik olmadığı gibi turnuva kurallarına uygun hareket etmemeye girer. Bu tarz davranışlarda bulunan oyuncu direktör tarafından hükmen mağlubiyet ve/veya turnuvadan ihraç edilme gibi cezalar ile karşılaşabilir.
B) Mola
Mola kullanmak isteyen oyuncu rakibinden onay alarak molaya çıkabilir. Direktör 5 dakika içinde dönmeyen oyuncunun saatini aktif hale getirerek süre cezası uygulaması yapar. Maç süresi içinde moladan dönmeyen oyuncu süresi biterse maçı kaybeder.
4- Ön Hazırlıklar
A) Teçhizat Kontrolü ve İlk Turun Başlangıcı
Turnuvalarda hassas zar, dudaklı zar bardağı, skorboard, maç saati ve resmi turnuva tavlası kullanılması zorunludur. Tüm maçlar bir çift zar ile turnuva saati eşliğinde oynanır. Turnuva saatinin tüm maçlarda kullanılması zorunludur. Turnuva saatini devre dışı bırakan, aktif etmeyen oyuncular direktör tarafından bir kere uyarılır, davranışın tekrarında ise bu oyuncular turnuvadan men edilebilirler. Oyunculardan birinin kişisel tavlası var ise diğer oyuncunun da kabul etmesi halinde oyuncunun kişisel tavlası kullanılabilir. Kişisel tavla şekil, görüntü ve gürültü gibi ortamı bozan bir haldeyse iki oyuncu kabul etse dahi Direktör’ün tercih ettiği resmi turnuva tavlalarının kullanılması zorunlu olacaktır.
İlk turun başlangıcı:
İlk tur kuraları çekildikten sonra oyunculara hangi masada oynayacakları ve rakiplerinin ismi bildirilir. Masa numarasını öğrenen oyuncu vakit kaybetmeden süratle masasına gider ve rakibini bekler. Doğru masa numarasına giden oyuncu, rakibinin doğru kişi olduğuna emin olmasından sonra maçına başlayabilir.
Rakibin maçın başlama saatinde masaya gelmemesi:
Maçın başlama saatinde diğer maçlar başlamış olmasına rağmen rakibi gelmemiş olan oyuncu masayı terk etmeden beklemeye başlar. Maksimum 5 dakika içinde direktör ceza puanı uygulaması için talimat verecektir. Beş dakika içinde rakibi gelmeyen ve direktörün “rakipleri gelmeyenler skoru 1-0 güncellesin” anonsunu bekleyen oyuncu bu anonsun ardından skor tabelasını günceller ve beklemeye devam eder. Direktörün sırayla yapacağı anonslar sonunda skor 3-0 olur. Bu skordan sonra yapılacak anonsla birlikte maç bitmiş sayılır.
B) Tercihler
Maç başlamadan önce oyuncuların anlaşamaması halinde, oyun yönü seçimi, pul rengi seçimi, oturma tarafı seçimi her biri için ayrı ayrı zar atışı ile büyük atanın tercihi ile belirlenir. Masaya önce gelen oyuncu oturma tarafını seçme hakkına sahiptir.
C) Zar Değişimi
Tüm maçlar turnuva saati ile oynandığından dolayı her iki oyuncuda aynı çift zar ile maça başlar ve maçı tamamlar. Maç öncesi yedek zar belirtilmiş ise, yedek zarını gösteren oyuncu maç içerisinde bir defaya mahsus olmak şartıyla zarını değiştirebilir.
5- Oyunun Oynanışı ve İllegal Durumlar
A) Rastgele Atışlar
Zarların amacı oyuncuların hamle yapacağı rastgele sayılar üretmektir. Geçerli zar atışı, 2 zarın zar kutusu içinde güçlü bir şekilde en az 3 kez sallanması ve zarların zar kutusundan birlikte çıkarak tavla yüzeyinde serbestçe yuvarlanacak şekilde belirgin bir yükseklikten atılmasından oluşur. Zarların kırık gelmesi halinde oyuncu zarları almadan önce durumu rakibine belirtmelidir. Her yeni oyunun başında iki oyuncu birer zar atar. Küçük zarı atan oyuncu, saati bekleme durumundan kurtarıp rakibinin süresini başlatır. Bunun üzerine de büyük zarı atan oyuncu hamlesini yapmaya başlar.
B) Geçerli Atış
Her 2 zar, tavlanın oyuncuya göre sağ yarısında, tavla yüzeyine paralel gelecek şekilde durmalıdır. Zarlar eğer tavlanın oyuncuya göre sağ yüzeyinde durmadıysa, yüzeye paralel de durmuş olsalar gele sayılırlar. (Örneğin pulun üstünde durmuş zar geçersizdir.) Geçersiz zar gelmesi halinde her iki zar tekrar atılır. Açılış zarlarında yalnızca zarı kırık gelen taraf zarını tekrarlar. Zarların bardağın içine konarak avuç ile bardağın yukarı aşağı 3 kere sallanmasından sonra tavlanın sağ bölümüne atılması ideal atış şeklidir. Atılan zarlardan birinin ya da ikisinin tavlanın zeminine düşmeden önce tavla dışındaki cansız bir nesneye çarpıp tavla zeminine düşmesi halinde gelen zar geçerlidir. Tavla dışına çıkan zar canlı bir nesneye çarpıp tekrar tavla zeminine dönerse zarlar geçersizdir. Oyuncuların kendi özel zar atma bardaklarını kullanmaları rakiplerinin iznine bağlıdır. Aynı zamanda oyuncuların Baffle Box(Zar Kulesi) kullanmaları da rakiplerinin iznine bağlıdır ancak bunu kullanmayı maç başında kabul eden oyuncu maçı Baffle Box(Zar Kulesi) kullanarak tamamlamak zorundadır.
C) Hamle
Oyuncular hamlelerini açık bir şekilde yapmalı, pullarını oynatmak için tek ellerini kullanmalıdırlar. Kırık pulu olan oyuncu önce kırığını oyuna sokmalı, ardından hamlesine devam etmelidir. Zarların bulunduğu bölgede yer alan bir pul ile hamle yapacak oyuncu rakibini bilgilendirerek ilk önce zarları daha sakin bir bölgeye alır. Böylelikle hamle esnasında zarlara dokunup değişmesinin önüne geçilir. Oyuncu rakibin hamlesi sırasında hiçbir hareket yapmadan tavlaya, zarlara ve pullara dokunmadan sabit olarak beklemelidir. Rakip oyuncu saate basmadığı sürece sırasını bekleyen oyuncunun yapacağı her türlü hareket yasaktır. Hamle yapan oyuncu saate basmış ve sırayı rakip oyuncuya vermiş olmasına rağmen illegal bir hamle yaptığını fark ederse rakip zarları atmadan önce oyunu durdurarak illegal hamlesini düzeltebilir. Rakip zarları attıktan sonra illegal hamlenin düzletilip / düzeltilmemesi zarları atan oyuncunun inisiyatifine geçer. Turnuva direktörünün bu konuda bir yaptırımı olamaz. Centilmenlik kuralı gereği rakibinin illegal hamle yaptığını fark ettiği halde bunu söylemeyen ve özellikle tavlaya yeni başlayan oyuncuların kural acemiliğinden istifade etmeye çalışan oyunculara ilerleyen turnuvalarda yer vermemek Direktörün insifiyatindedir. İllegal hamlenin tespit edilmesi durumunda rakip oyuncu pul veya pulları ilk pozisyona getirerek hamlesini istediği gibi en baştan yapabilir. İllegal hamlenin uygun koşullarda tamamlanması diğer rakip tarafından istenemez.
D) Pulların Oynanışı
Kırılan pullar köprüye (bar’a) konmalıdır. Toplanan pullar oyun sahasının dışına konmalıdır. Bu konuda yapılan yanlışlıklar saate basılmış olsa bile rakip zar atışı yapmadan önce düzeltilebilir. Rakip zar atışı yaptıktan sonra herhangi bir düzeltme yapılması mümkün değildir. Buradaki tüm inisiyatif hamle sırasına sahip olan rakip oyuncudadır. Direktörün bu konuda bir yaptırımı olamaz.
E) Zarların Alınışı
Oyuncu kendine göre tavlanın sağ tarafına zarları atar. Gelen zara uygun olarak da hamlesini yapar. Hamlesini tamamlayan oyuncu saate basmadığı sürece hamlesini değiştirme hakkına sahiptir. Oyuncu saate basmadığı sürece rakip oyuncu oyun alanına elini sokamaz, pullara dokunamaz zarları alamaz. Rakibi illegal hamle yaptıktan sonra saate basmış ve sıra kendisine geçmiş oyuncu derhal saati bekleme moduna alarak kurallara aykırı illegal hamlenin düzeltmesini isteyecek ve rakibinin süresini tekrar başlatacaktır.
F) Zamanından Önce Yapılan Hareketler
Oyuncu hamlesini tamamlamadan (saate basmadan) rakibin zar atması halinde, hamlesini henüz tamamlamamış olan oyuncu, dilerse rakibin zarlarını geçerli sayar, dilerse zarları tekrar attırır. Oyuncu hamlesini tamamlamadan rakibi küpü katlarsa, geçerli sayılır. Rakip saate basmadan küp çekmek, zarları almak, zarları atmak gibi hareketlerde bulunan oyuncular direktör tarafından uyarılır. Bu hareketler devam ederse ve direktör gerek görürse bu oyuncular turnuvadan ihraç edilebilirler.
G) Dizilişte Hata
Eğer dizilişte bir hata varsa, oyuncuların bu durumu 5. hamleye kadar belirtmesi halinde düzeltilir. 5. hamleye kadar düzeltilmeyen diziliş oyun sonuna kadar geçerli sayılır. Eksik pulla oyuna başlayan oyuncu pul toplamış sayılmaz; mars veya katmerli mars olabilir.
H) Rakibin Hamlesi Sırasında Yapılan Hareketler
Bir oyuncu hamle sırası rakipteyken, rakibinin dikkatini dağıtıcı veya rahatsız edici bir harekette bulunamaz, ses çıkaramaz, elini oyun alanına sokamaz. Oyuncu, dikkatini dağıtan her türlü konuda rahatsızlığını direktöre belirtmelidir.
I) Zarların Oyun Alanının Dışına Çıkması
Zarların oyun alanının dışına çıkması durumunda rakibinizin derhal saati bekleme konumuna alarak sizin zarları almanız için beklemesi gerekir. Geçersiz zar atışlarında da aynı uygulamanın yapılması sportmence bir davranış olacaktır.
6- Scoring and Doubling the Cube
A) Skorun Tutulması
Her oyuncu her oyun sonunda maçın skorunu skorboarda yazmalıdır. Sayı alan bir oyuncu sayısını yazmayı unutursa direktör, direktör olmadığında seyirciler bu konuda oyuncuyu uyarabilir. Anlaşmazlık halinde, direktör durumu değerlendirirken skoru yazmayan taraf dezavantajlı konumda olacaktır.
B) Küp Hamleleri
Oyuncu sıra kendisine geldiğinde zarlarını atmadan önce küpü katlayabilir. Oyuncu zarlarını attıktan sonra, atış herhangi bir nedenden geçersiz dahi olsa, küpü katlama hakkı o el için geçmiş sayılır. Oyuncu küpü katlamak için küpü alır, küpün o anki değerinin 2 katını gösterecek şekilde tavlanın kendine göre sağ orta yarısına koyar ve saate basarak hamle sırasını rakibe verir. Rakip, küpü kabul etmek için alıp kendi tarafına koyar ve saate basarak hamle sırasını karşı tarafa verir. Reddetmek için ise küpü başlangıç değerine getirip başlangıç yerine koyar ve saati bekleme konumuna getirir.
C) Crawford Kuralı
Crawford kuralı tüm maçlarda geçerlidir. Oyunculardan biri maç sayısına ulaştığında, bir sonraki oyun boyunca küp katlanamaz. Sonraki oyunlarda küp yine oyundadır. Crawford oyununda küp’ün yanlışlıkla katlanması ve bunun Crawford oyunu bitene kadar fark edilmesi halinde küp geçersiz sayılır.
D) Maç Sonucu ve Sonucun Bildirilmesi
Maçın sonucu maçı kazanan oyuncu tarafından, maçın bitmesinin hemen ardından sorumlu görevliye bildirilir. Sonucun doğru olarak iletilmesi galip tarafın sorumluluğundadır.
7- Uyuşmazlıklar
A) Anlaşmazlıklar
Anlaşmazlık halinde, oyuncular zarları, pulları, küp’ü ve skor çizelgelerini olduğu gibi bırakarak hakemi çağırırlar. Bu kuralın çiğnenmemesine özellikle dikkat edilmelidir. Anlaşmazlığın ortaya çıkmasının ardından hakem gelmeden, zarları, pulları, küp’ü veya skor çizelgelerini değiştiren oyuncu, hakem durumu değerlendirirken dezavantajlı konumda olacaktır.
B) Karara İtiraz
Oyuncular Direktör’ün aldığı karara itiraz etme hakkına sahiptir. Bu itiraz gecikmeden, kararın değiştirilmesi için fırsat varken yapılmalıdır. Bu durumda Turnuva Komitesinde bulunan en az 3 komite üyesi toplanır, durumu değerlendirir ve oylamayla karar alır. Bu noktadan sonra oyuncuların karara itiraz hakkı kalmaz.
8- Turnuva Sonu Derece Belirleme Kuralı
Turnuvayı ilk 4 içerisinde tamamlayan oyuncular ödül almaya hak kazanacaktır. Aynı turda elenen ve bir dereceyi paylaşmak zorunda kalan oyuncu/oyuncular bu derecenin ödülünü paylaşabilecekleri gibi, bu derece için playoff maçı da yapabilirler. Aynı turda elenen oyuncular arasında bye geçmiş oyuncu turnuvayı bir alt sırada bitirmiş sayılır. Bye geçmiş olmak galibiyet sayısı olarak değerlendirilmez.
9- Süper Finale dahil olan Turnuvalar için puan sistemi
TTB’nin turnuva takvimi içinde Süper Final Turnuvası ilan etmesi halinde aşağıdaki kriterlere göre dereceye giren oyuncular Süper Final turnuvasına katılma hakkı elde eder. Oyuncuların her turnuvaya katılımlarında, katılım puanı olarak 21 puan alırlar. Her galibiyet için 7 puan, bye geçmeleri durumunda 4 puan alacaklardır. Yıl içinde toplam turnuvalarda alınan puanlar sonunda 1-32 sırada bitiren oyuncular 4 hak, 33-96 sırada bitiren oyuncular 3 hak ile süper finale katılırlar. Katılamayan oyuncu yerine yeni oyuncu davet edilemez. Sıralama puanı aynı olan oyunculardan averaj puanı öncelikle turnuva katılım sayılarına bakalır, bu eşit ise son turnuvada aldıkları puan dikkate alınır. Bununda eşit olması durumunda direktörün belirleyeceği bir maç programı yapılarak sıralama belirlenmiş olur.
Yukarıdaki kurallarda belirtilmemiş bir durumun olması halinde, sorunun içeriğine göre turnuva direktörü Hakem Komitesi veya “Turnuva Komitesi’ni toplayarak karar alınır.
** Turnuva turlarına ve Süper Finale katılacak tüm oyuncular bu kuralları okumuş ve kabul etmiş sayılır. **